Chuỗi bài về ABA: Phần 6 – Xử lý các hành vi liên quan đến tránh né

Ngăn ngừa và thay thế hành vi

Nếu trẻ có nhiều hành vi mang động cơ tránh né, hãy nghĩ đến những cách bạn có thể tăng cường củng cố của cái bảng, con người, tòa nhà, hoặc lớp học.

Một đầu đĩa DVD di động, kẹo và đồ chơi được mang đến khu vực làm việc để lôi kéo đứa trẻ có thể là bước đầu tiên để ghép nối khu vực này với việc củng cố. Các vật củng cố này, cần nằm sẵn tại bàn trước khi hành vi không phù hợp bắt đầu. Ngừng ngay việc gọi trẻ làm việc gì đó và chỉ cần phát đĩa DVD với bộ phim yêu thích của bé tại khu vực làm việc mà thôi. Khi chúng đến bàn, hãy để chúng xem DVD và ghép nối giọng nói của bạn bằng cách tường thuật cảnh này. Hãy nhớ lại việc bạn muốn dành 95% thời gian của mình để ngăn ngừa hành vi không phù hợp.

Nếu con bạn đang sử dụng hành vi để tránh né các nhiệm vụ hoặc hoạt động, thì điều quan trọng là bạn bắt buộc phải hạ thấp tất cả các yêu cầu trước khi các hành vi không phù hợp xảy ra, từ đó giải tỏa hoặc giảm bớt hành vi đó.

Nếu bạn để ý thấy rằng khi yêu cầu con bạn giải một câu đố nhưng lại dẫn đến một cơn giận dữ thì lần sau, hãy thử yêu cầu trẻ chỉ đặt một mảnh vào câu đố. Nếu trẻ không muốn treo áo khoác lên thì lần sau khi bạn đến, bạn có thể yêu cầu con cởi áo khoác và đưa cho bạn. Hoặc bạn có thể quyết định rằng mục tiêu bây giờ là để con bạn xỏ dây trên giày của mình, thay vì bắt trẻ xỏ cả chiếc giày vào.

Nên đặt mục tiêu như thế nào cho phù hợp?

Đừng đặt mục tiêu quá cao bởi vì nó có thể sẽ kích hoạt hành vi mà con bạn đang cố gắng tránh. Khi con bạn trở nên thoải mái hơn với những gì bạn mong đợi ở bé, bé sẽ bắt đầu làm được nhiều hơn thế.

Vấn đề là dần dần đi đến các yêu cầu đến mức trẻ không biết mình đang phải làm việc đó. Các hành vi thay thế cho chức năng này bao gồm việc dạy trẻ có khả năng nói lên nhu cầu nghỉ ngơi hoặc giúp đỡ nếu công việc đó quá khó, hoặc báo hiệu tất cả được thực hiện thay vì có một cơn giận dữ.

Trong Phương pháp tiếp cận hành vi bằng lời nói, chúng tôi không sử dụng thời gian nghỉ dạy ở một mức độ lớn vì chúng tôi muốn đứa trẻ ở với chúng tôi và ở tại bàn hoặc trong khu vực làm việc với chúng tôi. Nếu một đứa trẻ lớn và/hoặc các hành vi rất nghiêm trọng, tuy nhiên, dạy đứa trẻ nói hoặc ra hiệu “nghỉ ngơi” hoặc “dừng lại” có thể là lựa chọn tốt nhất.

Phải làm gì với hành vi mang chức năng tránh né?

Theo kinh nghiệm của tôi, các hành vi tránh né xảy ra khi việc muốn trẻ làm thì quá khó mà củng cố thì quá thấp. Bằng cách đặt mình vào khả năng của trẻ, bạn sẽ có thể đánh giá việc nào là quá khó hoặc củng cố nào không đủ mạnh.

Tuy nhiên, nếu một cơn giận dữ xảy ra sau khi đưa ra một chỉ dẫn (chẳng hạn như “con hãy đặt một mảnh ghép trong hình đang xếp”), bạn cần duy trì yêu cầu và sự giúp đỡ trực tiếp để giúp trẻ làm điều đó, nếu bạn có thể. Bất cứ khi nào có thể, hãy đưa ra những yêu cầu mà bạn có thể giúp trẻ tuân thủ. Thay vì yêu cầu con bạn “Nói xin chào đi con”, hãy yêu cầu trẻ “Con vẫy tay chào nào.”

Bằng cách đó, nếu trẻ không muốn tuân thủ và bắt đầu nổi cơn thịnh nộ, bạn có thể giúp bé vẫy tay, tiếp theo là củng cố (tất nhiên phải đợi ít nhất năm giây có hành vi tốt rồi mới khen thưởng). Giúp trẻ hoàn thành yêu cầu được gọi là “sự nhắc nhở.” Khi bạn bắt đầu chương trình của bạn với trẻ, bạn bắt buộc phải đưa ra các yêu cầu có thể được nhắc nhở, nếu con bạn không chịu tuân theo.

Nói chung, việc đưa ra các chỉ dẫn liên quan đến các hoạt động vận động như “giải câu đố”, “vỗ tay”, “ghép quả táo” rất dễ được nhắc nhở. Bảo trẻ nói điều gì đó, đặc biệt là nếu nói không phải là một kỹ năng đi kèm dễ dàng, hầu như luôn luôn là một sự thất bại vì không thể buộc bất cứ ai nói bất cứ điều gì.

Những lưu ý khi đưa ra các chỉ dẫn

Một khi bạn nhắc nhở trẻ, bạn cần nghĩ về việc tại sao hành vi không phù hợp lại xảy ra. Hãy là một “điểm sáng” sau mỗi cơn thịnh nộ. Trong vài trường hợp, không thể hoặc được khuyến nghị là nhắc nhở trực tiếp với trẻ em đặc biệt là nó liên quan đến vũ lực dưới bất cứ hình thức nào. Nếu Ted ngã xuống sàn và cậu nặng hơn 45 kg thì bạn không nên cố gắng nhấc bổng hay di chuyển anh ấy lên bàn. Nếu bạn hoặc trẻ có nguy cơ bị thương, bạn không nên nhắc nhở đứa trẻ trực tiếp.

Ngoài ra, ở một số trường hợp và vị trí, bất kỳ lực kéo liên quan đến áp suất lớn hơn bằng và ngược chiều được coi là một sự kiềm chế. Nếu bạn đang ở trong một tình huống buộc phải di chuyển hoặc nhắc nhở một đứa trẻ, chỉ cần tiếp tục yêu cầu, lặp lại hướng dẫn trên trở lại bằng một giọng nói điềm tĩnh và chặn quyền nhận được củng cố của trẻ cho đến khi trẻ tuân thủ.

Nhiều trẻ tự kỷ sẽ có cả hai chức năng đồng thời (hành vi không phù hợp để nhận được đồ gì đó hoặc tránh né một nhiệm vụ) . Ví dụ một đứa trẻ có thể gặp khó khăn khi phải chuyển đổi những thứ trẻ thích với những thứ trẻ không thích làm; chẳng hạn như tắt chương trình Barney và đi đến bàn để học bài. Về bản chất, đứa trẻ ngã lăn ra mặt đất bởi vì chương trình Barney đã bị tắt và trẻ muốn nó quay trở lại (nhận được thứ gì đó) và trẻ không muốn học bài (tránh né).

Nếu con bạn có những biểu hiện có vấn đề trong quá trình chuyển đổi thì chiến lược tốt nhất là chuẩn bị cho trẻ việc đó. Đừng báo hiệu rằng đó là thời gian cho việc học và sau đó tắt chương trình truyền hình (cũng có thể là củng cố yêu thích của trẻ).

Thay vào đó, bạn mang những thứ củng cố đến bàn học hoặc bài tập cho trẻ để trẻ có thể từ từ thực hiện các yêu cầu nhỏ cho đến khi bạn có thể tắt tivi (hoặc tháo đồ chơi hoặc dừng trò chơi xếp hình). Quá trình này sẽ dạy cho đứa trẻ biết rằng nó có thể từ bỏ củng cố đó bởi vì nó sẽ được cung cấp lại với số lượng nhỏ, tăng dần trong suốt buổi làm việc.

Tài liệu tham khảo

Trích dẫn trên dựa trên sách “The Verbal Behavior Approach How to Teach Children with Autism and Related Disorders” của tác giả Mary Lynch Barbera và Tracy Rasmussen.

Để được hỗ trợ can thiệp cho trẻ có các rối loạn phát triển xin vui lòng liên hệ trước để đặt hẹn qua các phương thức sau:

📧 Email: info@demo8.thuythu.com
☎ Điện thoại: 0866.045.088
💻 Website: www.psychub.vn/dat-hen