Chuỗi bài về ABA: Phần 4 – Phát triển một kế hoạch can thiệp hành vi dựa trên chức năng
Chiến lược can thiệp hành vi dựa trên chức năng
Ngay cả khi hầu hết những người đọc bài viết này không phải và không bao giờ là nhà phân tích hành vi, các bạn vẫn có thể tự viết một kế hoạch hành vi đơn giản, dựa trên chức năng (một ví dụ về các chiến lược hành vi có thể được kết hợp vào một kế hoạch thì có trong Bảng 2.2).
Bạn đã có bảng ABC và bạn đã xác định được một, hai hoặc ba chức năng cho mỗi hành vi không phù hợp.
Điều tốt nhất tại thời điểm này là bạn nên lập một chiến lược riêng cho từng chức năng của hành vi.
| Bảng 2.2: Chiến lược can thiệp hành vi dựa trên chức năng | |||
| Chú ý/tiếp cận với những thứ vô hình (tăng cường tích cực qua trung gian xã hội) | Tránh né (củng cố tiêu cực qua trung gian xã hội) | Kích thích cảm giác (củng cố tự động) | |
| Hướng 1: Chiến lược phòng ngừa | • Môi trường ghép cặp/con người với củng cố • Tám mặt tích cực cho mỗi lần tiêu cực • Thiết lập thói quen và lên lịch trình cho các hoạt động củng cố thường xuyên trong suốt cả ngày • Tiếp tục tương tác với hoạt động ưa thích khi bạn không có mặt (quay video khi bạn đang nghe điện thoại) • Dạy kỹ năng đưa ra yêu cầu | • Giảm hoặc loại bỏ các hoạt động hoặc yêu cầu kích hoạt hành vi • Đưa ra những yêu cầu đơn giản mà bạn có thể nhắc nhở (“vẫy tay chào” thay vì “Nói chào”) • Thiết lập các quy trình để củng cố các hoạt động theo sau các hoạt động khó hơn (đầu tiên là phòng tắm sau đó giải lao) • Ghép nối khu vực làm việc với củng cố cao (TV, thức ăn) • Thoải mái từng bước một trong công việc/nhiệm vụ | • Làm phong phú môi trường (âm nhạc, màu sắc, đồ chơi, hoạt động) • Thu hút trẻ tham gia các hoạt động ưu tiên cả ngày • Cung cấp nhiều đồ chơi và các hoạt động tạo được cảm giác (bạt lò xo, xích đu, âm nhạc, quả bóng nhỏ) • Dạy trẻ cách yêu cầu các hoạt động tạo cảm giác |
| Hướng 2: Làm gì khi hành vi không phù hợp xảy ra với chức năng này | • Tiếp tục lặp lại yêu cầu • Ngăn chặn việc nhận củng cố cho đến khi trẻ tuân thủ • Nhắc nhở bằng hành vi thể lý, nếu cần và có thể • Phân tích sau mỗi phần để ngăn ngừa các hành vi không phù hợp trong tương lai | • Bỏ qua các hành vi nhẹ mà không gây nên thương tích (đu đưa / rên rỉ) • Ngăn chặn các hành vi chính • Chờ năm giây cho đến khi yên lặng rồi chuyển hướng đến một hoạt động và thu hút trẻ | |
Bạn không muốn xử lý với mỗi hành vi khác biệt. Cái mà bạn muốn xử lý là các chức năng của hành vi. Vì vậy, bạn sẽ cần ba chiến lược khác nhau: Một tập hợp các chiến lược để tìm kiếm sự chú ý/tiếp cận những thứ vô hình, một chiến lược để tránh né các hành vi và một cho các hành vi để nhận được các cảm giác.
Tất cả các hành vi phục vụ cho cùng một chức năng sẽ được xử lý như nhau. Nếu Johnny la hét, cắn, đá và / hoặc đánh nhau vì bé muốn thứ gì đó mà bé không thể có, những hành vi này sẽ được xử lý giống nhau (xem lại bài viết Giới thiệu về hành vi). Nếu Johnny la hét, cắn, đá và / hoặc đánh nhau vì muốn tránh né thứ gì đó, thì những hành vi này sẽ được đối xử giống nhau. Nhưng mỗi nhóm hành vi đó sẽ được xử lý theo một cách khác biệt.
Vì vậy, về cơ bản bạn sẽ chỉ cần ba chiến lược để cải thiện hành vi. Một cho tất cả các hành vi tìm kiếm sự chú ý, một cho các hành vi tránh né và một cho các hành vi để nhận được cảm giác.
Cách xử lý từng chức năng theo phương pháp tiếp cận theo hai hướng
Bạn sẽ xử lý từng chức năng theo phương pháp tiếp cận theo hai hướng. (Xem Bảng 2.2 để biết các chiến lược tiếp cận theo hai hướng cho cả ba chức năng.)
Trước tiên, bạn cần đưa ra chiến lược để ngăn ngừa và/hoặc thay thế hành vi.
Thứ hai, bạn sẽ phải viết ra những gì người lớn nên làm khi đối mặt với hành vi dựa trên chức năng của nó.
Bạn càng dành nhiều thời gian để ngăn ngừa hoặc thay thế các hành vi thì sẽ càng dễ dàng hơn để giúp con bạn sẵn sàng học. Thật không viển vông khi hy vọng vào việc dành 95% thời gian của bạn để thực hiện các chiến lược ngăn ngừa đối với hành vi.
Bất cứ khi nào tôi nhìn thấy những hành vi không phù hợp, tôi biết rằng nhu cầu của trẻ là quá cao và/ hoặc những yếu tố củng cố thì lại quá thấp.
Đứa trẻ cần phải vui vẻ hợp tác với người lớn trước khi tất cả các yêu cầu được đưa ra đối với bé. Và ngay từ đầu, yêu cầu cần nho nhỏ thôi – gần như không thể xem là một yêu cầu. Yêu cầu (sẽ được củng cố khi nó hoàn thành) có thể đơn giản như mang giày vào hoặc vào trong xe hoặc nói một câu nào đó. Nếu bạn thấy các hành vi không phù hợp, hãy lùi lại và suy nghĩ về những cách bạn có thể ngăn ngừa những hành vi này trong tương lai.
Nói một cách đơn giản là để ngăn chặn các hành vi đó, bạn cần tăng cường sự củng cố và/hoặc hạ thấp yêu cầu của chính mình.
Tài liệu tham khảo
Trích dẫn trên dựa trên sách “The Verbal Behavior Approach How to Teach Children with Autism and Related Disorders” của tác giả Mary Lynch Barbera và Tracy Rasmussen.
Để được hỗ trợ can thiệp cho trẻ có các rối loạn phát triển xin vui lòng liên hệ trước để đặt hẹn qua các phương thức sau:
📧 Email: info@demo8.thuythu.com
☎ Điện thoại: 0866.045.088
💻 Website: www.psychub.vn/dat-hen
